مقالات

عامل اصلی اعتیاد و راه های پیشگیری از اعتیاد

عامل اصلی اعتیاد و راه های پیشگیری از اعتیاد

مصرف مواد مخدر و مسئله اعتیاد یکی از جدی ترین مشکلات جامعه امروزی می باشد. این پدیده به یک معضل روانی، اجتماعی و خانوادگی تبدیل شده و علی رغم تلاش های گسترده برای کنترل آن روندی رو به رشد داشته است.

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، اعتیاد در حالتی فرض بر اثر تکرار مواد مخدر است که بر اثر مصرف مکرر مواد حالت روحی خاصی در فرد ایجاد می شود و بر اثر قطع دارو، سندروم محرومیت در شخص معتاد ایجاد می گردد. این حالت هم برای فرد و هم برای جامعه بسیار خطرناک می باشد. اعتیاد یک ناهنجاری با نشانه های بالینی، رفتاری و شناختی است که در بروز آن عوامل اجتماعی، روان شناختی و زیست شناختی دخالت دارند. در ادامه مقاله به سوال عامل اصلی اعتیاد چیست؟ پاسخ می دهیم. با ما همراه باشید.

عامل اصلی اعتیاد چیست؟


همانطور که گفته شد اعتیاد به دلایل فردی یا روانی، خانوادگی و اجتماعی رخ می دهد که هر کدام خود به چند دسته تقسیم می شوند.

1- علل فردی یا روانی بروز اعتیاد عبارتند از:


• مشکلات روانی: عموما افرادی درگیر مواد مخدر، اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی داشته و قدرت مقابله با مشکلات را ندارند و برای رهایی از ناراحتی ها و مشکلات به اعتیاد پناه می برند. همین فرار از زیر بار مشکلات فردی علت عمده گرایش افراد به مصرف مواد مخدر می باشد. افراد افسرده نیز که قدرت لذت بردن از دنیا را ندارند به سمت مواد مخدر کشیده می شوند.

• سبک شخصیتی و اختلالات شخصیتی: تقریبا تمامی مطالعات انجام شده، ارتباط بین سبک شخصیت و گرایش به اعتیاد را تایید کرده اند و عدم رشد و تکامل شخصیت عامل مهمی محسوب می شود. اختلال افسردگی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی و مشکلات اضطرابی از جمله شایع ترین اختلالاتی هستند که در بروز اعتیاد نقش دارند. خصوصیات روانی و شخصیتی افراد معتاد صرفا به دلیل مصرف مواد مخدر نیست بلکه آن ها قبل از اعتیاد نیز دچار نارسایی هایی در شخصیت خود هستند که با مصرف مواد تشدید می شوند.

• رها شدن از روند زندگی عادی و روزمره: یکی از عوامل موثر در بروز اعتیاد در جوامع پیشرفته و جهان سوم، ایجاد یک تفریح و رها شدن از زندگی روزمره است که کم کم به یک عادت ملال آور تبدیل می شود. مصرف تفننی مواد در نهایت باعث اعتیاد به مواد مخدر می گردد.

عامل اصلی اعتیاد و راه های پیشگیری از اعتیاد


2- علل خانوادگی بروز اعتیاد


خانواده اصلی ترین و مهم ترین نقش را در تربیت فرزندان و شکل دادن به شخصیت آن ها دارد. یک خانواده ی سالم، خانواده ای است که همه امور و فعالیت های آن منطبق با موازین و معیارهای حاكم بر جامعه باشد. بی ‌توجهی والدین به تربیت فرزندان، عواقب وخیمی در آینده‌ ی فرزندان به دنبال خواهد داشت. نوع شغل پدر و مادر، وضعیت مسكن، کم یا زیاد بودن اولاد، همسایه ها، ویژگی‌ های اخلاقی پدر و مادر، نحوه ‌ی رفتار با كودكان، طلاق، وجود ناپدری و نامادری، تعدد ازدواج، فرهنگ خاص حاكم بر خانواده، میزان تحصیلات والدین، پدرسالاری یا مادرسالاری، وضع اقتصادی خانواده، از هم ‌پاشیدگی و سردی خانواده، جدایی والدین و عدم پیوستگی اعضای خانواده و سست بودن اركان خانواده از عوامل مهمی هستند كه زمینه ‌ی انحراف را در فرد ایجاد می ‌کنند. عوامل خانوادگی دیگر که باعث بروز اعتیاد فرد می شوند عبارتند از:

• بی سوادی یا كم سوادی والدین: تحصیلات پایین یا بی ‌سوادی نقش مهمی در فرهنگ عمومی جامعه و همچنین در حریم خانواده و تربیت فرزندان دارد. بی ‌سوادی و كم‌ سوادی عامل بسیاری از مسائل، مشكلات، نارسایی‌ های اجتماعی و انحرافات می باشد.

• کمبود و یا افراط محبت در خانواده: این دو مورد اثر منفی بر تربیت فرزندان دارند، به نحوی كه فرزند همیشه متكی به پدر و مادر می باشد و هیچ گاه احساس استقلال و بزرگ‌ منشی نخواهد كرد.

• محدود كردن فرزندان: این مورد موجب فعال شدن حس كنجكاوی فرد و بروز مشكلات عاطفی می گردد. كنترل بيش از حد فرزندان باعث می شود كه فرد وابسته به زور باشد و زمانی که از زیر بار فشار والدین بیرون آمد دست به کارهای مجرمانه می زند. زيرا از كودكی حس كنترل درونی (وجدان) او خاموش بوده و هميشه به كنترل خارجی و احتمالا زور وابسته بوده است.

• اعتياد يكی از اعضای خانواده: افرادی که در خانواده های معتاد زندگی می کنند، از یک طرف ترس مصرف مواد در آن ها از بین رفته و از طرف دیگر به آسانی به مواد دسترسی دارند. بنابراین به احتمال زیاد به مواد مخدر گرایش پیدا می کنند.

• رفاه اقتصادی خانواده: در خانواده‌ هایی كه رفاه و درآمد اقتصادی زیاد است، روابط انسانی بر اثر زیاد بودن كار و یا سرگرمی ضعیف می ‌شود. ضعف روابط انسانی نیز به نوبه ‌ی خود عامل مساعدی برای كشش فرد به مواد مخدر می باشد. این افراد موقعيت و زمينه مساعدتری برای شركت در مهمانی ها يا تفريح های متنوع در داخل يا خارج از كشور را دارند و بديهی است كه اين قبيل امكانات و تفريحات، زمينه را برای مصرف و فروش مواد مخدر بسيار مساعد می نمايد. همچنین در این خانواده نوع روابط سرد بوده و افراد خانواده فاصله عاطفی زیادی از یکدیگر دارند.

• فقر خانواده: فقر یکی از مسائل اجتماعی است که در وقوع انحرافات و افزايش ميزان آن، به ويژه در زمينه جرايم زنان، اعتياد و سرقت تاثیر می گذارد. فقر و اعتیاد یک رابطه دو سویه دارند که در یک چرخه معیوب قرار می گیرند. هر گاه فرد فقير به دليل مشكلات مالی به اعتياد روی آورد، اعتياد باعث فقر هر چه بيشتر او می شود. زيرا از یک طرف مصرف مواد مخدر نيازمند به صرف هزينه می باشد و از طرف دیگر فرد معتاد ضعيف شده است و اراده كار كردن ندارد.

• دعوا بین والدین: خانواده، منبع امنیت و آرامش است. اختلاف در خانواده از علل مهم گرايش افراد به ناهنجاری ها و اعتياد می باشد. افراد پرورش يافته در خانواده ی نابسامان و از هم گسيخته، زمينه های بيشتری در گرايش به انحراف و اعتياد دارند. زمانی كه محيط خانواده محيط مناسبی برای زندگی نباشد، فرد سعی می كند بيشترين وقت خود را در خارج از خانه صرف نمايد. اين كار ارتباط افراد را با انسان های خلافکار و معتاد زیاد می کند. بايد توجه داشت كه هر چه ستيزه های خانوادگی بيشتر باشند، احتمال كشش افراد به طرف مصرف مواد مخدر و ديگر انحرافات اجتماعی بيشتر می شود.


راهكارهای پیشگیری از اعتیاد در زمینه‌ ی علل خانوادگی


والدین باید ارتباط با فرزندان خود را بهبود بخشند و به آن ها استقلال رای و دخالت در تصمیم گیری دهند. همچنین باید از بحث و مجادله جلوگیری نمایند و روحیه ی گذشت و ایثار در خانواده را تقویت کنند. والدین باید پشتوانه ی مادی و معنوی فرزندان در موقعیت های شغلی، تحصیلی و ... باشند. آن ها تمام خواسته ‌های فرزندان را نباید بدون چون و چرا برآورده کنند، بلكه اجازه دهند فرزندان سختی زندگی را كمی احساس نمایند تا زمانی كه در اجتماع قرار گرفتند و با مشكلی روبرو شدند بتوانند با آن مقابله كنند.

خانواده‌ ها باید عیب‌ های فردی و اجتماعی فرزندان را به آن ها تذكر دهند تا فرزندان كمبودها و نقص‌ های دوران كودكی خود را به دوران بزرگسالی منتقل نكنند و در پی رفع آن باشند. والدین باید به فرزند از نظر چگونگی مصرف پول و رفع نیازهای مالی در حد معقول توجه کنند و آن ها را کنترل نمایند. همچنین باید بر وضعیت تحصیلی و شغلی فرزندان نظارت کنند و آن ها را در موقع ترک تحصیل و ... مورد توجه قرار دهند. یکی دیگر از راهکارهای پیشگیری از اعتیاد، تحكیم پایه‌ های اعتقادی و آموزش فرزندان و آشنا كردن آن ها با عوارض اعتیاد به جای محدود كردن می باشد.


3- علل اجتماعی بروز اعتیاد


از آن رو كه انسان طبعا موجود اجتماعی است و برای زندگی كردن نیاز به حضور در اجتماع دارد با بعضی علل اجتماعی روبرو می‌ شود كه برخی از آن‌ ها در گرایش فرد به اعتیاد موثر می ‌باشند. این علل عبارتند از:

• در دسترس بودن زیاد مواد مخدر و دسترسی آسان به آن: اگر در فرد زمینه ی انحراف وجود داشته باشد و مواد مخدر به آسانی در دسترس او قرار گیرد از مصرف و توزیع آن دریغ نمی کند. دسترسی به مواد مخدر به عوامل گوناگونی از جمله وضعیت جغرافیایی كشور، ولایت و محل زندگی، نقش قوانین، نحوه‌ ی اجرا و قاطعیت قوانین و برنامه ‌ریزی‌ های مسئولان برای مهار مواد مخدر بستگی دارد.

• دوستان ناباب: کودکان و نوجوانان بیشترین تاثیر پذیری را در گروه دوستان دارند. گروه همسالان بر خلاف خانواده و مدرسه كاملا مطابق با علاقه های اعضا است و چارچوب های خانواده در آن وجود ندارد. تقریبا در 60 درصد مواقع، مصرف مواد در همین گروه های دوستی رخ می دهد.

• بیکاری: این مورد به طور غیر مستقیم به گرایش فرد به سوی اعتیاد می انجامد. بیکاری منجر به فقر شخص و ايجاد بيماری های روانی، افسردگی، ضعف، اعتماد به نفس و از بين رفتن اميدواری می شود كه در نهايت موجب اعتياد شخص می گردد. بيكاری، افزايش اوقات فراغت فرد را به دنبال دارد. چنانچه برای اوقات فراغت افراد برنامه ريزی های منطقی و مناسبی اتخاذ نشده باشد زمينه گرايش به اعتياد برای آن ها مهيا می شود. زیرا در اين فرصت فرد با منحرفان و معتادها آشنا شده و به آن ها می پيوندد.


راهكارهای پیشگیری از اعتیاد در زمینه عوامل اجتماعی


ایجاد روحیه ‌ی امر به معروف و نهی از منكر و هم ‌دلی بین مردم به نحوی كه در مواقع دیدن توزیع مواد مخدر در جامعه، مسئولان را در جریان امر قرار دهند. برای همه ی قشرهای جامعه زمینه ای برای اشتغال ایجاد نمایند. همچنین افراد جامعه را از طریق ارتقای سطح آموزش به ارتقای فرهنگی برسانند.

مسئولان با قاچاقچی های مواد مخدر مبارزه کنند و با فرد معتاد به صورت صحیح برخورد نمایند. در اجرای قوانین و مبارزه با مواد مخدر قاطعیت وجود داشته باشد. مسئولان، خانواده ها را در زمینه های علائم فرد معتاد و عوامل گرایش فرد به اعتیاد، ، نحوه‌ ی تهیه و محل مصرف مواد، موارد شایع در منطقه‌ ی زندگی و عوامل و موقعیت‌ هایی كه سبب مصرف مواد می ‌شود آگاه سازند تا از این طریق خانواده‌ ها بتوانند از اعتیاد اعضای شان جلوگیری کنند.


مشاوره اعتیاد و درمان اعتیاد فرد معتاد را از کجا باید شروع کرد؟


برای ترک اعتیاد ابتدا فرد باید بپذیرد که معتاد می باشد. شاید شما هم با این جمله از سوی افراد معتاد روبرو شده باشید که من معتاد نیستم، فقط برای تفنن مصرف می‌ کنم و هر وقت که بخواهم آن را کنار می‌ گذارم. اولین قدم در ترک اعتیاد این است که فرد مشکل خود را بپذیرد. در قدم بعدی مراجعه به یک روانشناس و یک پزشک برای دریافت برنامه ‌ای جامع جهت مشاوره ترک اعتیاد ضرورت دارد. پزشک با بررسی شرایط جسمانی و تجویز داروهای ترک اعتیاد می ‌تواند در کاهش علائم ترک به فرد بیمار کمک کند. روانشناس نیز با ریشه یابی گرایش فرد معتاد به اعتیاد و حل و فصل عوامل زیربنایی می ‌تواند از لغزش‌ های مجدد او پیشگیری کرده و احتمال بازگشت را تا حد زیادی کاهش دهد.


سخن پایانی


مشكلات روانی، كنجكاوی، ضعف اراده، فرار از زندگی تكراری، انگیزه‌ های درمانی و شخصیت نابهنجار فرد مهم ‌ترین علل فردی گرایش به اعتیاد می ‌باشند. در قسمت علل خانوادگی می‌ توان به كمبود محبت در خانواده، تبعیض بین فرزندان، آزادی بی ‌حد، محدود كردن بی ‌حد فرزندان، رفاه بی ‌حد اقتصادی در خانواده، فقر و نابسامانی های خانواده اشاره نمود. همچنین برخی از علل اجتماعی گرایش را می توان در دسترس بودن مواد مخدر، بیكاری، نابرابری‌ های اقتصادی و اجتماعی، محیط جغرافیایی و محل زندگی نامناسب، ضعف قوانین و اجرای آن، دوست ناباب، و ضعف دین‌ داری در جامعه نام برد.


از آن رو كه دامنه ‌ی علل گرایش به اعتیاد و دامنه و گستردگی عوارض ناشی از آن بسیار وسیع و فراگیر می‌ باشد، پیشگیری، شناسایی و از بین بردن علل گرایش به اعتیاد ضروری است. زیرا پیامدهای ناشی از اعتیاد بسیار خانمان ‌سوز و بنیان شكن هستند.


چاپ   ایمیل

1000 کاراکتر باقیمانده است


درباره ما

موسسه اغاز زندگي دوباره  داراي ١٥سال سابقه درزمينه سم زدايي توانمندسازي و آموزش بيماران اعتياد ميباشد
اين موسسه باتوجه به پيشرفت ها وموفقيت هايي كه درزمينه آموزش ومانايي درمان داشته گام مهمي درزمينه ترك بيماران اعتياد برداشته است و اين افتخار را دارد كه روانشناسان مددكاران وتيم درمان مجرب بهره ميبرد.

خدمات مشتریان

ورداورد انتهای خیابان امام حسین کوچه عادلی جنوبی سومین درب سمت چپ پلاک ٧

آدرس

درباره ما

موسسه اغاز زندگي دوباره  داراي ١٥سال سابقه درزمينه سم زدايي توانمندسازي و آموزش بيماران اعتياد ميباشد
اين موسسه باتوجه به پيشرفت ها وموفقيت هايي كه درزمينه آموزش ومانايي درمان داشته گام مهمي درزمينه ترك بيماران اعتياد برداشته است و اين افتخار را دارد كه روانشناسان مددكاران وتيم درمان مجرب بهره ميبرد.

خدمات مشتریان

ورداورد انتهای خیابان امام حسین کوچه عادلی جنوبی سومین درب سمت چپ پلاک ٧

دسترسی آسان

آدرس